Wręczenie Nagrody im. ks. Stanisława Musiała SJ

Uroczystość wręczenia Nagrody im. ks. Stanisława Musiała SJ

Prezydent Miasta Krakowa prof. dr hab. Jacek Majchrowski

Rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego prof. dr hab. Jacek Popiel

Rektor Akademii Ignatianum w Krakowie ks. prof. dr hab. Józef Bremer SJ

Przewodniczący Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Krakowie Tadeusz Jakubowicz

Prezes Klubu Chrześcijan i Żydów „Przymierze” dr hab. inż. Piotr Nawrocki, prof. AGH

mają zaszczyt zaprosić na

uroczystość wręczenia Nagrody im. ks. Stanisława Musiała SJ

która odbędzie się w dniu 8 października 2021 r. (piątek), godz. 12.00,

w Akademii Ignatianum w Krakowie ul. Kopernika 26, w Auli Wielkiej im. Grzegorza Piramowicza SJ

Nagroda im. ks. Stanisława Musiała SJ – ustanowiona w 2008 roku przez Klub Chrześcijan i Żydów „Przymierze” w Krakowie. Jej fundatorami są: Rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego, Prezydent Miasta Krakowa oraz Gmina Wyznaniowa Żydowska w Krakowie. Nagroda przyznawana jest w dwóch kategoriach: za twórczość w duchu dialogu i współpracy chrześcijańsko-żydowskiej i polsko-żydowskiej oraz za inicjatywy społeczne na rzecz dialogu i współpracy chrześcijańsko-żydowskiej i polsko-żydowskiej.

Za rok 2020 laureatami Nagrody im. ks. Stanisława Musiała SJ zostali:

· za twórczość w duchu dialogu i współpracy chrześcijańsko-żydowskiej i polsko-żydowskiej - dziennikarz i historyk Marian Turski

· za inicjatywy społeczne na rzecz dialogu i współpracy chrześcijańsko-żydowskiej i polsko-żydowskiej - działaczka społeczna Anna Brzyska

Fot. Maciej Jaźwiecki, Paulina Miś-Wiewióra

Ks. Stanisław Musiał SJ (1 maja 1938 – 5 marca 2004) – jezuita, żarliwy rzecznik dialogu chrześcijańsko-żydowskiego i polsko-żydowskiego, bezkompromisowy publicysta. Niezwykły duszpasterz, przyjaciel osób bezdomnych, cierpiących, starszych. Redaktor „Tygodnika Powszechnego”. Członek jury Nagrody Literackiej Nike. Laureat „Grand Press” – tzw. polskiego Pulitzera – oraz Nagrody im. Jana Karskiego i Poli Nireńskiej. Autor książek „Dwanaście koszy ułomków” i „Czarne jest czarne”.

Fot. Adam Koprowski

Ze względu na sytuację epidemiczną uroczystość będzie transmitowana pod adresem http://nagroda.przymierze.krakow.pl

„Auschwitz nie spadło z nieba”

W pierwszej kategorii Kapituła, której przewodniczy Rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego, nagrodziła Mariana Turskiego. Ten urodzony w 1926 roku historyk i dziennikarz w młodości sam doświadczył prześladowania: w czasie wojny był przesiedlony do łódzkiego getta, następnie więziony w obozie koncentracyjnym Auschwitz-Birkenau i w Buchenwaldzie, przeżył marsz śmierci z Auschwitz do Wodzisławia Śląskiego. Dziś przestrzega przed obojętnością na najdrobniejsze nawet przejawy zła.

Wciąż niezwykle aktywny, zaangażowany m.in. w działalność Międzynarodowego Komitetu Oświęcimskiego, Rady Muzeum Historii Żydów Polskich „Polin” i Stowarzyszenia Żydowski Instytut Historyczny, stał się dla wielu osób autorytetem moralnym.

To właśnie z uwagi na ten rosnący autorytet Marian Turski został w 2019 roku zaproszony, by na forum ONZ wygłosić przemówienie z okazji Międzynarodowego Dnia Pamięci o Holokauście. Rok później, w czasie obchodów 75. rocznicy wyzwolenia Auschwitz, sformułował pamiętny i szeroko komentowany w świecie akt oskarżenia przeciwko obojętności. „Nie bądźcie obojętni, kiedy jakakolwiek mniejszość jest dyskryminowana – mówił. – Bądźcie wierni przykazaniu (…): nie bądź obojętny”. Bo jeżeli będziesz, to nawet się nie obejrzycie, jak na was, na waszych potomków jakieś Auschwitz nagle spadnie z nieba”.

Marian Turski, nawołując do porzucenia wygodnej postawy obojętności i nicnierobienia, braku reakcji na zło, idzie dziś tą samą drogą, którą przeszedł patron Nagrody, ks. Stanisław Musiał, który sprzeciwiał się grzechowi antysemityzmu również we własnej wspólnocie..

Brzescy Żydzi odzyskują twarze

W kategorii dotyczącej inicjatyw społecznych Kapituła nagrodziła Annę Brzyską, zaangażowaną w przywracanie pamięci o przedwojennej żydowskiej społeczności Brzeska.

Na tamtejszy cmentarz żydowski trafiła przypadkiem w 2014 roku i poruszona tym, co zobaczyła, rozpoczęła starania o jego uporządkowanie. Stopniowo, dowiadując się coraz więcej o brzeskich Żydach, zrozumiała, że nie może poprzestać jedynie na trosce o cmentarz.

To właśnie dzięki jej działaniom w Brzesku co roku odbywają się Marsze Pamięci w rocznicę zagłady tamtejszego getta. Stworzono Księgę Pamięci Żydów z Brzeska i powiatu brzeskiego, która w tej chwili liczy prawie 2900 nazwisk. Przygotowana została dokumentacja cmentarza żydowskiego – zinwentaryzowano 849 macew. Udało się odnaleźć nagrobki wielu pochodzących z Brzeska żydowskich rodzin, z którymi Anna Brzyska utrzymuje stały

kontakt. Z jej inicjatywy w lesie niedaleko Poręby Spytkowskiej odsłonięto pomnik na grobie żydowskiej rodziny zamordowanej tam podczas wojny. Pomnik ten wzniesiono, aby uhonorować wszystkich Żydów zamordowanych w lasach i na polach powiatu brzeskiego.

Co istotne, Annie Brzyskiej w podejmowane przez nią działania udało się włączyć lokalną społeczność, władze Brzeska i działające w mieście instytucje (w tym szkoły), a także potomków brzeskich Żydów. W pracę założonego przez nią stowarzyszenia „Pamięć i dialog. Wspólna historia” angażuje się dziś wiele osób. Po długim okresie nieobecności w świadomości obecnych mieszkańców miasta, brzescy Żydzi odzyskują twarze, imiona i nazwiska, symbolicznie wracają do Brzeska.

Zaszczytne wyróżnienie

Nagrodę im. ks. Stanisława Musiała ustanowił w 2008 roku Klub Chrześcijan i Żydów „Przymierze”. Jej fundatorami są Rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego, Prezydent Miasta Krakowa i Gmina Wyznaniowa Żydowska w Krakowie.

Rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego prof. Jacek Popiel przypomina, że ks. Stanisław Musiał (1938-2004), jezuita, autor głośnego tekstu „Czarne jest czarne”, był niestrudzonym orędownikiem dialogu chrześcijańsko-żydowskiego, konsekwentnie sprzeciwiającym się wszelkim przejawom antysemityzmu i ksenofobii. „Jednak o wyjątkowości tego zaszczytnego wyróżnienia decyduje dziś nie tylko osoba Patrona, ale też elitarne grono jego laureatów, które z roku na rok powiększa się o kolejne znamienite osobistości” – komentuje prof. Popiel.

Jak podkreśla, w kręgu wyróżnionych osób znaleźli się do tej pory m.in. wybitni uczeni, duchowni, aktywiści i działacze społeczni oraz przedstawiciele samorządów czy rozmaitych stowarzyszeń i organizacji. – Uhonorowane osoby przyczyniają się do umacniania współpracy chrześcijańsko-żydowskiej oraz polsko-żydowskiej, podejmując różnego rodzaju inicjatywy o dużym społecznym znaczeniu lub prowadząc działalność twórczą i artystyczną utrzymaną w duchu dialogu integrującego środowisko polskie i żydowskie oraz wspólnotę chrześcijan i Żydów – podsumowuje rektor UJ.

Kraków pamięta

Na znaczenie Nagrody zwraca również uwagę prezydent Krakowa Jacek Majchrowski. – Nagroda im. ks. Musiała przypomina światu, że Kraków to Jego miasto. Wokół tego żywego pomnika, który wspólnie wystawiliśmy ks. Musiałowi, skupiło się już spore grono wybitnych postaci, a nawet całe społeczności, które z oddaniem angażują się w budowanie dobrych relacji polsko-żydowskich, pielęgnują pamięć o historii, dziedzictwie naszej społeczności żydowskiej – stwierdza.

Prezydent przypomina też, że ks. Stanisław Musiał pisał przed laty o grzechu antysemityzmu i o hańbie milczenia wobec antysemickich wypowiedzi. – W tym roku do grona laureatów nagrody Jego imienia dołączył – między innymi – red. Marian Turski, który przestrzega przed obojętnością, przed biernością będącą często przyzwoleniem na zło. To ważna decyzja kapituły, bardzo na czasie – komentuje Jacek Majchrowski. – Dziś, gdy dialog polsko-żydowski przeżywa głęboki kryzys, bardzo potrzebne nam są autorytety, których siła pomoże nam kształtować takie społeczeństwo, w którym ów dialog będzie możliwy. Potrzebna jest pamięć o księdzu Stanisławie, potrzebna nam jest – bardziej niż kiedykolwiek wcześniej – nagroda, której patronuje – podkreśla.

Trzynasta edycja

W ubiegłych latach laureatami Nagrody zostali: prof. Jan Błoński oraz Miasto i Gmina Chmielnik, prof. Joanna Tokarska-Bakir i Bogdan Białek, prof. prof. Bożena i Jerzy Wyrozumscy oraz Tomasz Pietrasiewicz i Ośrodek „Brama Grodzka – Teatr NN” w Lublinie, Anna Lebet-Minakowska i ks. Manfred Deselaers, Stefan Wilkanowicz i nieformalna Grupa Przyjaciół z Olkusza (Ireneusz Cieślik, Olgerd Dziechciarz, Krzysztof Kocjan, prof. Dariusz Rozmus), prof. Stanisław Krajewski i Mirosław Skrzypczyk, ks. Romuald Jakub Weksler-Waszkinel i Zofia Radzikowska, prof. Jan Małecki i prof. Aleksander Skotnicki, Bella

Szwarcman-Czarnota i prof. Wacław Wierzbieniec, ks. prof. Michał Czajkowski i Urszula Antosz-Rekucka, abp Henryk Muszyński i Adam Bartosz oraz prof. Jan Grosfeld i Dariusz Popiela.

Miejsce spotkania

Klub Chrześcijan i Żydów „Przymierze” skupia osoby pochodzące z różnych środowisk chrześcijańskich i żydowskich. Włącza się w inicjatywy dotyczące dialogu, w tym w organizację obchodów Dnia Judaizmu w Kościele katolickim. Informuje systematycznie o ważnych wydarzeniach z dziedziny relacji chrześcijańsko-żydowskich za pośrednictwem newslettera i profilu na Facebooku.

http://www.przymierze.krakow.pl/

https://www.facebook.com/Przymierze/

UROCZYSTOŚĆ WRĘCZENIA NAGRODY IM. KS. STANISŁAWA MUSIAŁA SJ: