Nauczyciel i Szkoła 1 (59) 2016

Szanowni Czytelnicy!

Otwieramy kolejny numer półrocznika „NAUCZYCIEL I SZKOŁA” nr 1(59) 2016r. wydawanego przez Górnośląską WSP imienia Kardynała Augusta Hlonda w Mysłowicach.

Rozprawy i artykuły naukowe

Ta część opracowania o charakterze naukowym, aby była dobrze odebrana przez Czytelników w sposób wyczerpujący i czytelny ukazuje nie tylko treści stanowiące o zawartości rozdziału, ale także drogi dochodzenia do owych treści.

1. Ks. Prof. Dr hab. Józef Bremer – Rektor  Akademii „Ignatianum” w Krakowie swój tekst zatytułował: Encyklika w perspektywie nauki o zrównoważonym rozwoju. Przytacza słowa Papieża Franciszka zawarte w encyklice „Laudato si” stwierdzając, że każda osoba mieszkająca na Ziemi – musi ożywić i wzmocnić szeroką , moralną wizję tego, co to znaczy  być włączonym w zdrowe, zrównoważone relacje z Bogiem, innymi ludźmi i przyrodą, która utrzymuje wszelkie życie. Głównym przesłaniem encykliki jest „poruszenie sumień wszystkich osób dobrej woli”. Autor artykułu analizuje encyklikę „Laudato si” z perspektywy interdyscyplinarnej nauki o  zrównoważeniu, zajmującej się problematyką zmian klimatycznych i ochrony naturalnych procesów ekologicznych;  ochroną dziedzictwa bioróżnorodności przy zapewnieniu ciągłego rozwoju w przyszłości.
2. Justyna Sprutta skupia uwagę w swoim artykule: Przestępczość nieletnich w Polsce nowożytnej (XVI-XVIII wieku)na analizie z pozycji historycznej zjawiska przestępczości. Dowody przestępczej działalności nieletnich zachowano w aktach sądów miejskich. Wielu młodych ludzi parało się kradzieżami i rozbojami. Uczyli się tego fachu przestępczego w rodzinach z marginesu społecznego, w których dorastali. W ramach prewencji tworzono specjalne domy poprawcze.
3. Karina Stępowska – Sprawiedliwy nauczyciel – pedagogiczne wyzwanie XXI wieku.
   Koncepcje sprawiedliwości tworzone przez wybitnych pedagogów zawsze dotyczyły zasad, jakimi powinien kierować się człowiek w kontaktach z uczniami i stanowią one moralną podstawę człowieka i cnoty nakazującej respektowanie  praw innych. Niesprawiedliwość szkolna może przejawiać się w relacjach: uczeń-nauczyciel, rodzice-nauczyciel, w związku z tym zachowanie uczniów w duchu sprawiedliwości staje się koniecznością.
   Autorka przeprowadziła analizę stanu kształtowania  sprawiedliwych postaw (w świetle literatury) uczniów polskich szkół i rolę  współczesnego nauczyciela w realizacji tego problemu.
4. Ewa Kos – Przebieg procesu pedagogicznej diagnozy w pracy nauczyciela – wychowawcy.
   Diagnoza pedagogiczna jest jednym z podstawowych działań w pracy nauczyciela – wychowawcy na każdym etapie kształcenia dzieci. Autorka omówiła definicje diagnozy w świetle literatury pedagogicznej, technologię postępowania diagnostycznego, funkcje diagnozy i możliwe błędy diagnostyczne w pracy nauczyciela
5. Piotr Kowolik – Uświadomienie seksualne jako aspekt historyczny w rozwoju dziecka.
   Autor tekstu zaznacza, że rodzice powinni być pierwszymi pedagogami swoich dzieci w wychowaniu seksualnym. Wychowanie seksualne nie ma jednej ustalonej definicji. W. Okoń – pedagog, M. Kozakiewicz – socjolog, psychoterapeuta, Z. Lew-Starowicz – psychiatra i psychoterapeuta różny sposób interpretują pojęcie seksualności dziecka. Zamieszczono cenne uwagi o „technologii” przeprowadzania procesu wychowania seksualnego w przedszkolu i szkole podstawowej

            Komunikaty i sprawozdania

            Do tego rozdziału zakwalifikowano po wstępnej selekcji redakcyjnej i po recenzjach wydawniczych pięć opracowań

1. Tatiana Senko – Analiza porównań relacji między ojcem i córką i och zachowań osobowościowych.
   Ojciec jest pierwowzorem mężczyzny w życiu córki. Od tego jak będą rozwijały się szczegółowe relacje ojca i córki zależy w dużej mierze jej przyszłość już jako dojrzałej kobiety. Dobry, cierpliwy, zainteresowany sprawami dziecka ojciec jest niezmiernie cenny dla emocjonalnego, intelektualnego i społecznego rozwoju córki.
   Główny cel badawczy, który postawiła Profesor Senko polegał na analizie zależności między osobowością ojca, a zachowaniem córki. Na podstawie przeprowadzonego sondażu  diagnostycznego na wybranej grupie Autorka ustaliła, że dla córki – ojciec i odwrotnie, dla ojca córka jest ważnym punktem odniesienia oraz występuje wzajemne powiązanie między osobowościowym zachowaniem ojca, a zachowaniem córki.
2. Edward Wilczkowski, Władimir Pasicznik – Wychowanie fizyczne uczniów szkół ogólnokształcących w Rosji.
   Wychowanie fizyczne uczniów szkół ogólnokształcących w Rosji posiada obszerną historię.. Autorzy przeprowadzili dogłębną analizę dokumentów, aktualnych programów nauczania z kultury fizycznej rosyjskich szkół oraz Państwowego Standardu z Wychowania Fizycznego i Zdrowotnego dzieci i młodzieży. Podano również informacje o pozalekcyjnej działalności w zakresie wychowania fizycznego w szkołach Rosji.
   Duża przydatność materiałów dla nauczycieli klas młodszych, nauczycieli wychowania fizycznego, studentów specjalności – wychowanie fizyczne.
3. Kazimierz Ostrowski – Trudności wychowania uczniów gimnazjów w fazie adaptacji szkolnej.
   Autor poruszył problematykę trudności wychowawczych gimnazjalistów. Pytania problemowe oraz wykorzystana metoda badawcza (analiza dokumentów (oceny w dziennikach lekcyjnych, oraz ocen negatywnych z zachowania) pozwoliły ustalić, że:

• Chłopcy otrzymują niższe oceny z zachowania niż dziewczęta. Niższe oceny z zachowania spowodowane są następującymi przyczynami: wagary, agresywność i drażliwość, fałszowanie zwolnień, lekceważenie nieuzasadnionych konfliktów na lekcjach.

1. Ilona Copik – Podążając za hipertekstem – w stronę zmiany paradygmatu kształcenia polonistycznego w polskiej szkole.
   Opracowanie prezentuje analizę koncepcji rozbudowy i modernizacji treści przedmiotu: język polski, dokonanej z perspektywy praktyki polonistycznej oraz teoretycznej refleksji medioznawczej zawartej w programie kształcenia ogólnego. Przeprowadzone badania podstaw programowych z języka polskiego pozwoliły na wyciągnięcie wniosków:  w pespektywie programowej uczeń traktowany jest jako aktywny uczestnik procesów komunikacyjnych oraz jako świadomy odbiorca kultury. Bazą kształtowania kompetencji komunikacyjnych uczniów jest posługiwanie się myśleniem narracyjnym i liniowym.
2. Sonia Kędziora – Stres i radzenie ze stresem przez rodziców osób dorosłych z niepełnosprawnością intelektualną.
   Głównym celem postępowania badawczego, który postawiła Autorka była analiza sytuacji stresowych przeżywanych przez rodziców osób niepełnosprawnych oraz wyrabianie sobie strategii radzenia sobie ze stresem. W wyniku przeprowadzonych badań stwierdzono, że rodzice najmocniej przeżywają sytuacje związane z zaburzonym zachowaniem, chorobami oraz zdarzającymi się wypadkami swoich niepełnosprawnych dzieci. Badania wykazały, że najbardziej obciążającym stresem dla rodziców jest wysoki poziom lęku o przyszłość dzieci.

Doświadczenia i propozycje naukowo – metodyczne

1. Dorota Dolata – Znaczenie nauczyciela szkoły podstawowej w procesie rozwoju roli rodzajowej uczniów.
   Nauczyciel odgrywa istotną rolę w procesie rozwoju  dzieci, szczególnie w wieku przedszkolnym i szkolnym. Dolata opisała pięć stadiów w rozwoju roli płciowej jednostki, o których nauczyciele powinni posiadać pogłębioną wiedzę. Nauczyciel pełni wzorcowy model dla uczniów w zakresie zachowań przypisanych kobiecie i mężczyźnie.. Nauczyciele są istotnymi postaciami w życiu uczniów i mają duży wpływ na ich rozwój
2. Julia Nosko – Racjonalna organizacja procesu nauczania uczniów klas młodszych na Ukrainie.
   Autorka na podstawie przeprowadzonych wieloletnich badań całego procesu organizacji nauczania uczniów klas początkowych oraz analizy dostępnej literatury przedmiotu ustaliła jak ma być ułożony racjonalny plam zajęć szkolnych z uwzględnieniem wymagań higienicznych. Ważnym elementem jest organizacja działań na rzecz promocji zachowań prozdrowotnych uczniów w wieku 6-10 lat.
3. Marcin B. Jurczyk -  Klimatyczne uwarunkowania zachowań przestępczych i agresywnych.
   Ustalono w badaniach empirycznych wpływ klimatu na zachowania dewiacyjne jednostki, jak również na podstawie literatury pedagogicznej i specjalistycznej krajowej i zagranicznej. Odchylenia od normy w zakresie opadów i temperatury powietrza podnosi prawdopodobieństwo wzrostu przestępstw, konfliktów i przemocy. Wyższa średnia temperatura wpływa pozytywnie na rozwój liczby przestępstw popełnionych przeciwko kobietom (w tym – gwałtów). Dla nauczycieli, studentów, pedagogów i rodziców.
4. Natalia Schevchenko –Struktura i specyfika funkcjonowania świadomości zawodowej psychologa praktycznego.
   W artykule Autorka dokonała analizy i charakterystyki psychologicznej struktury świadomości zawodowej psychologa zawodowego. Przeprowadziła analizę treści terminu „znaczenie-sens” występującego w różnych konstelacjach. Działalność zawodowa psychologa odbywa się poprzez trzy procesy: pojmowanie-interpretacja-uprzedmiotowienie
5. Karolina Kantyka – Muzyka jako medium porozumienia między terapeutą a uczniem. Materiał oparto na pogłębionej analizie literatury zagranicznej i krajowej „stricte” z zakresu muzyki. Tekst ten ukazuje metody i techniki muzykoterapii. Muzyka jako niewerbalne źródło komunikacji umożliwia kontakty z drugą osobą za pomocą dźwięków wydobywanych przez instrumenty. Porozumiewanie to stanowi swoisty język, który łączy emocjonalnie nauczyciela z dziećmi

Recenzje i sprawozdania

Zamieszczono cztery recenzje:

• Tatiana Kłosińska – Recenzja książki: Elżbieta Marek – Przygotowanie do zawodu nauczyciela edukacji wczesnoszkolnej w Polsce
• oraz Piotra Kowolika:
  • Maria Januszewska-Warych – W poszukiwaniu nowoczesnej, demokratycznej i narodowej wizji reformy szkolnictwa
  • Krystyna Żuchelkowska – Edukacja przyrodnicza w przedszkolu
  • Ryszard Radwiłowicz – Podręczny słownik wzbogacający czyli sufler wyrazów

Sylwetki pedagogów

Piotr Kowolik prezentuje sylwetkę: Sebastian Kneipp – ksiądz, wybitny lekarz, naturalista XIX stulecia, ojciec współczesnego przyrodolecznictwa i domowej higieny.
Jest to niemiecki duchowny, najabrzdiej znany w Europ[ie – twórca terapii wodnej. W II połowie  XIX wieku na terenie Niemiec i w innych krajach powstały liczne zakłady leczące wodą. Kneipp był zwolennikiem bezpłatnego stosowania terapii dla osób biednych. Sylwetka bogato ilustrowana.

Przyjemnej lektury na wakacyjnych szlakach

                                                                       Życzy Redakcja