Nauczyciel i Szkoła 2 (60) 2016
Szanowni Autorzy i Czytelnicy!
Prace prezentowane na łamach półrocznika pedagogicznego redagowanego przez Górnośląską Wyższą Szkołę Pedagogiczną imienia Kardynała Augusta Hlonda
,,Nauczyciel i Szkoła’’ nr 2 (60) 2016r., stanowi przegląd najnowszych badań i koncepcji związanych z pedagogiką, psychologią i metodyką nauczania i wychowania dzieci i młodzieży. Redakcja uważa, że zawartość treściowa omawianego numeru stanie się źródłem wiedzy i dostarczy Szanownym Czytelnikom wielu ciekawych przeżyć intelektualnych. Szczególną cechą, a zarazem wartością tego tomu i nie tylko, jest różnorodność podnoszonych i artykułowanych materiałów, a także różnorodność doświadczeń i sposobów rozpatrywania problematyki psychologiczno-pedagogicznej. Obszerny tom proponuje różnorodną paletę zagadnień naukowych przedstawionych w opracowaniach polskich, australijskich oraz ukraińskich specjalistów. Całość czasopisma otwiera: Wstęp – Słowo od Redaktora Naczelnego, który jest wprowadzeniem do całości półrocznika. Artykuły zostały zgrupowane w pięciu częściach o tytułach :
1. Rozprawy i artykuły naukowe
2. Komunikaty i sprawozdania z badań
3. Doświadczenia i propozycje naukowo-dydaktyczne
4. Recenzje i sprawozdania
5. Sylwetki pedagogów
Część pierwsza zawiera dziewięć tekstów związanych z psychologiczno-pedagogicznymi aspektami nauczania i wychowania.
Bogdan Urbanek - ,,Procedury ewaluacyjne na rzecz poprawy jakości kształtowania’’ podejmuje istotną problematykę dotyczącą roli współczesnego nauczyciela w edukacji, licząc że wysoka jakość zleży przede wszystkim od nauczyciela i ucznia oraz jest też uwarunkowana wieloma czynnikami obiektywnymi, jak i subiektywnymi.
W artykule zatytułowanym ,,Struktura okresu niemowlęcego’’ Yuri Karandashev. Autor prezentuje strukturę okresu niemowlęcego przedstawioną układem wiodącym funkcji tworzących okresy rozwoju. Prezentowany materiał opiera się na opracowanej przez autora koncepcji i periodyzacji rozwoju w ontogenezie.
Piotr Kowolik ,,Obrona praw dziecka w polskiej szkole teoria i praktyka’’ omawia wybrane problemy wchodzące w zakres szerokiego wkraczającego w różne dziedziny prawa-zagadnienia praw dziecka. Z analizy przeprowadzonych przez Autora badań ważnych elementem funkcjonowania zarówno dla uczniów oraz opiekunów.
W artykule ,,Klimat szkoły a osiągnięcia uczniów: od badań w działaniu do poprawy jakości środowiska nauczania-uczenia się’’ Autorka Urszula Dernowska, definiuje pojęcie klimatu szkoły, prezentuje cele badań: na podstawie zebranej literatury przedstawia różne, koncepcje ujęcia ,,klimatu szkoły oraz przedstawia badania w działaniu, których celem była diagnoza i zmiana klimatu szkoły w objętych badaniami placówkach szkolnych.
Wśród różnorodnych czynników społecznych rozwoju oświaty w artykule zatytułowanym: ,, Szkoła Czynnikiem integracji ucznia ze środowiskiem’’ Edith Alken z Australii. Autor podkreśla, że integracja dokonuje się na różnych płaszczyznach życia społecznego, tj. na płaszczyźnie kultury, norm społecznych, podziału pracy, komunikacji międzyludzkiej.
W artykule pt. ,,Generacja Z w szkole’’ -Jan Łysek pisze, że generacja Z to pokolenie osób urodzonych w 1996 roku i później. Pokolenie to, liczy Autor, w większość uczy się jeszcze w szkole i jest bardzo charakterystyczne, bo korzysta, niemal od urodzenia, z najnowszych technologii żyje w świecie wirtualnym i mimo swojej otwartości nie do końca rozumie świat realny oraz nie istnieje dla nich życie bez komputerów, smart fonów i Internetu.
Tatiana Senko w artykule zatytułowanym: ,,Możliwości diagnozowania zachowań osobowych w kształtowaniu psychologów’’ prezentuje korzyści oraz możliwości wykorzystywania poszczególnych wariantów metody diagnozy zachowań osobowościowych wpływa na powodzenie lub niepowodzenie, sukces lub porażkę psychologów we wzajemnych stosunkach międzyludzkich. Stąd ważna jest świadomość psychologów w zakresie właściwego rozwoju ich osobowości i zachowań osobowościowych w związku z tym ważna wizja psychologów, w tym psychologów potencjalnych, co do ich osobowości i zachowań osobowościowych ich klimatów.
W artykule ,,Transformacja teologicznego i katolickiego modernizmu’’ Andrzej Palczik z Ukrainy reprezentuje Pablem poglądów przedstawicieli ,,katolickiego modernizmu’’ w aspekcie cudu, który stał się alternatywą dla tradycyjnych koncepcji tomistycznych tego zjawiska. Autor analizuje idee Newman, Blondel, Loisy, Sabatier, Tyrrell i innych teologów i myślicieli. Pojawienie się nowych pomysłów prezentowane jest na tle konfliktu między tradycyjnymi apologetami i myślicielami, którzy próbowali reformować teologie zgodnie z nowymi wyzwaniami epoki.
Pelagia Bojko w swoim tekście zatytułowanym : ,,Media i komunikacja w orędziach papieskich na Światowe Dni Środków Społecznego Przekazu (2011-2016)’’ opisuje nowe technologie w komunikacji i powszechności korzystania ze środków społecznego przekazu. Podkreśla, że one wywierają ogromny wpływ na człowieka, dlatego też Kościół interesuje się nimi i wydaje dokumenty przypominające o zagrożeniach i możliwościach dla człowieka w świecie mediów. Autorka zwraca uwagę na to, że niezależnie od różnic w ukierunkowaniu orędzi przez papieży: Benedykta XVI i Franciszka, podkreślane jest to, że właśnie ze względu na ludzką godność uczestników komunikacji społecznej trzeba dbać o taką formę korzystania z mediów, która buduje więzi między jednostkami i społeczeństwami.
W drugiej części poruszane są kwestie teorii i praktyki wychowania dzieci i młodzieży.
Jolanta Bujak-Lechowicz w atrykule ,,Dziecko bez rodziny- przyczynek do dyskusji na podstawie powieści Sekretny język Udnessy Diffenbaugh’’ opisuje losy Victorii, która nie może znaleźć miejsca w domach dziecka ani w rodzinach zastępczych. Celem rozważań Autorki jest pokazanie, jak z punktu widzenia pedagogicznego i psychologicznego przedstawia się sytuacja Victorii porzuconej, odrzuconej i poszukującej miejsca dla siebie w pseudorodzinach.
W artykule ,,Schola liturgiczna formą pozaszkolnego wychowania muzycznego dzieci i młodzieży w okresie adolescencji’’ Dagmara Chlasta-Obłąk omawia działalność scholi liturgicznej i jej funkcje wychowania muzycznego młodych ludzi przez sztukę w okresie wzrastania ku dojrzałości, czyli adolescencji.
Anastazja Wilczkowska swój artykuł ,,Teoria i praktyka wychowania muzycznego dzieci w koncepcji Edwina Gordona’’ poświeciła analizie koncepcji muzycznej dzieci i młodzieży amerykańskiego pedagoga i muzyka Gordona.
Edward Wilczkowski i Włodimir Pasiecznik ,,Nowoczesny system wychowania fizycznego w Wielkiej Brytanii’’ rozpatrzyli problematykę powstawania i rozwoju systemu wychowania fizycznego młodzieży w szkołach brytyjskich, reprezentując system wychowania fizycznego i rekreacji sportowej dzieci oraz treści programów szkolnych na wszystkich poziomach wychowania fizycznego.
,,Nowoczesne zagrożenie- fonoholizm’’ stanowi tytuł rozważań Jolanty Pazdan, która zwaraca uwagę na nowe zagrożenia jakim jest fonoholizm. Uzależnienia rozumiane są jako utrata przez człowieka kontroli nad własnym zachowaniem i życiem w wyniku powstawania fizjologicznego lub/i psychologicznego przymusu. Autorka pisze o rozróżnieniu dwóch rodzajów uzależnień czyli: uzależnienia od substancji psychoaktywnych, które związane są z uzależnieniem fizycznym, pojawiającym się na pierwszym planie oraz uzależnienia od czynności, w których występuje przede wszystkim uzależnienie psychiczne.
Autorka opracowania Iryna Mozgowa (Ukraina) ,,Współcześni historycy Kijowsko-Mohylańskiej Akademii’’ podaje współczesną historiografię Akademi Kijowsko-Mohylańskiej. Zwraca uwagę na pochodzenie, funkcjonowanie i działalność tejże Akademii (XVII-XVIII)wieku, w świetle piśmiennictwa XX stulecia. Nacisk położony został na kluczowe problemy omawiane w dziełach uczonych tego okresu, a do tej pory nie był przedmiotem zainteresowań i badań wcześniejszych.
Część trzecia zawiera teksty poświęcone doświadczeniom i rozważaniom naukowo-metodycznym.
Ryszard Radwiłowicz w artykule ,,Oświata w Polsce po roku 1989’’ analizuje problem oświaty i szkolnictwa w polsce po 1989 roku, po przełomie polityczno-ekonomicznym. Postuluje odrodzenie szkolnych samorządów uczniowskich i studenckich, odbudowę szkolnictwa zawodowego i wzmocnienie pedagogicznych studiów wyższych kształcących przyszłych nauczycieli.
Aleksandra Tłuściak-Deliowska przedstawiła zagadnienia dotyczące wykorzystania metody sytuacyjnej (przypadków) jako wartościowej metody dydaktycznej w kształtowaniu nauczycieli ,,Wykorzystanie metody sytuacyjnej w przygotowaniu nauczycieli do radzenia sobie z przemocą rówieśniczą wśród uczniów’’. Analizuje informacje odnoszące się do samej metody; możliwości jej stosowania oraz trudności i wyzwania stojące przed dydaktykami chcącymi wykorzystać tę metodę.
W artykule Justyny Sala-Suszyńskiej ,,Kompetencje nauczycieli edukacji dwujęzycznej’’ zwrócono uwagę na wymóg odpowiednich kwalifikacji i kompetencji tej grupy pedagogów. Treść artykułu odpowiada tytułowi, wprowadzenie odpowiada problematyce badań i jest adekwatne do jej tematyki. Cytowana literatura uwzględnia nowe pozycje.
,,Bajki Ezopa, przysłowia i wypowiedzi pisarzy jako znakomity budulec przyjaźni’’ stanowią rozważania Ryszarda Radwiłowicza z wykorzystaniem tychże w programach nauczania początkowego.
Część czwarta stanowi przegląd recenzowanych książek:
- Gabriela Paprotna ,,Wychowanie przedszkolne i edukacja wczesnoszkolna w dobie przemian’’. Redakcja naukowa: Marzena Chrost, Anna Królikowska, Wyd. WAM, Kraków 2014, ss. 366
- Olimpia Gogolin i Eugeniusz Szymik ,,Edukacja przez obraz-słowo-dźwięk’’. Redakcja naukowa Justyna Hanna Budzik, Ilona Copik, Wyd. Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2015
- Piotr Kowolik ,,Kultura szkoły. Studium teoretyczno-empiryczne’’. Redakcja naukowa Urszula Dernowska, Aleksandra Tłuściak-Deliowska. Oficyna Wyd. ,,Impuls’’ Kraków 2015, ss.154
- Piotr Kowolik ,,Zagrożenia dla rozwoju współczesnej młodzieży’’. Redakcja naukowa Wiesława Walc, Wyd. Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów 2015, ss. 175
- Piotr Kowolik ,,Wychowanie fizyczne uczniów w różnych państwach świata (historia i współczesność)’’ Redakcja naukowa Edward Wilczkowski, Anastazja Wilczkowska, Włodimir Pasicznik, Wyd. Uniwersytetu Jana Kochanowskiego, Kielce- Piotrków Trybunalski 2016
- Sprawozdanie z Ogólnopolskiej Konferencji n.t. ,,Poradnictwo zawodowe otwarte na kształtowanie świadomości ekologicznej społeczeństwa’’ zorganizowanej w Uniwersytecie Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie w dniu 21 maja 2016 roku, przedstawione przez Eugenię Laskę i Piotra Kowolika. Prezentują oni podstawową terminologię, cele zadania, metody związane ze świadomością ekologiczną współczesnego społeczeństwa. Poszczególne grupy badawcze studentów i nauczycieli akademickich prezentowali głównie wyniki przeprowadzonych badań na przestrzeni lat 2014-2015, z różnych ośrodków akademickich w Polsce.
Całość zamyka część piąta poświęcona sylwetce pedagoga i wychowawcy, działacza oświatowo-narodowego i społeczno-religijnego Edmunda Bojanowskiego (1814-1871), przygotowana przez Piotra Kowolika.
Zachęcając wszystkich Czytelników do tego numeru czasopisma stwierdzamy że opracowania stanowią kompetentny, solidarny przegląd najważniejszych problemów naukowych. Zawartą w nich wiedzę można wykorzystać w pracach z zakresu teorii, jak i w ,,konstrukcjach’’ strategii użytecznych we współczesnej edukacji i wychowaniu dzieci i młodzieży. Poszczególne teksty składają do refleksji pracowników naukowych, nauczycieli, praktyków przyspasabiających się do zawodu pedagoga i psychologa.
Życzymy przyjemnej i ciekawej lektury. Zachęcamy do przesyłania artykułów do kolejnych numerów wydań półrocznika.
Redakcja
Mysłowice, 15.11.2016 r.