Prof. Anna Zhyrkova i dr Marcin Podbielski autorami prestiżowego wydawnictwa BREPOS

Pod koniec października w prestiżowym belgijskim wydawnictwie naukowym BREPOLS ukazała się monumentalna monografia dr hab. Anny Zhyrkovej prof. UIK i dr Marcina Podbielskiego, pt. The Discovery of the Individual. Post-Chalcedonian Christological Debates and the Dawn of Scholasticism in Early-Byzantine Thought. Ponad 700-stronnicowa siążka ukazała się jako 68 tom w serii Studia Traditionis Theologiae (BREPOLS, Turnhout 2025). https://www.brepols.net/products/IS-9782503618333-1

W monografii Autorzy analizują dzieła Jana Gramatyka, Leontiusza z Bizancjum i Leontiusza z Jerozolimy, pokazując, w jaki sposób w ich pismach pojawiła się i została jasno sformułowana innowacja filozoficzna, która dopiero znacznie później została powiązana z dyskursem łacińskiego średniowiecza: odkrycie jednostki i problem indywidualizacji. Odkrycie to, wyrażone w kategoriach radykalnie egzystencjalnej konceptualizacji hipostazy Chrystusa, a także hipostaz istot stworzonych, jest omawiane w kontraście do propozycji Jana Filopona i Boecjusza, a także w formie zsyntetyzowanej, skodyfikowanej i zachowanej przez Maksyma Wyznawcę i Jana Damasceńskiego. Ta zróżnicowana grupa pięciu wczesnobizantyjskich autorów motywowanych wspólną troską o zachowanie i wyjaśnienie doktryny chrystologicznej soboru Chalcedońskiego, odwołała się do filozofii spekulatywnej, aby stworzyć koncepcyjne narzędzie dla chrześcijańskiej doktryny o istnieniu jednego Chrystusa, prawdziwego Boga i prawdziwego człowieka. Ich pojęcie „hipostazy” zaczęło oznaczać podmiot natur, istniejący sam w sobie i wykazujący wszystkie cechy indywidualności, spotykane w późniejszych średniowiecznych badaniach. Badanie filozoficznego i teologicznego tła tego odkrycia, w tym kompleksowa rekonstrukcja historyczna pojęcia hipostazy, pozwala ukazać filozoficzne i teologiczne nowatorstwo badanych autorów, polegające również na stworzeniu przez nich właściwie chrześcijańskiego podejścia do spekulacji filozoficznej, które zapowiada scholastykę i może być uznane za rodzaj protoscholastyki. Książka kończy się analizą filozoficznego znaczenia tego odkrycia i modelu filozofii chrześcijańskiej, który ono dostarcza.

Prof. Anna Zhyrkova specjalizuje się w filozofii patrystycznej i logice neoplatońskiej, natomiast dr Marcin Podbielski jest specjalistą w filozofii starożytnej. Oboje pracują w Katedrze Historii Filozofii Instytutu Filozofii UIK. Niniejszy tom powstał w ramach projektu badawczego „Neokalcedoński paradygmat filozoficzny”, finansowanego przez Narodowe Centrum Nauki.

Seria Studia Traditionis Theologiae: skupia się na publikacjach, które zajmują się dynamicznym wymiarem tradycji, analizują ludzi, teksty czy okresy historyczne, podkreślając ewolucję przeszłości oraz wzajemne oddziaływania teologii, kultury i tradycji. Redaktorem serii jest prof. Thomas O'Loughlin z Uniwersytetu w Nottingham w Wielkiej Brytanii